Voedselbos op de Weverkeshof

Op de Weverkeshof gaan we een voedselbos maken. We zijn begonnen in februari 2018. We zijn dus nog niet lang bezig. Nu observeren en ontwerpen we vooral, later voeren we het ontwerp uit.

Wat is eigenlijk een voedselbos? Een voedselbos of eetbare bosrand is een manier om eten te verbouwen, net zoals een moestuin of een graanveld. In een voedselbos proberen we het leven aan een bosrand na te bootsen.

Een bosrand is de overgang tussen een bos en een veld. Bomen en struiken zorgen voor beschutting van wind en werpen schaduw. Sommige stukken krijgen dan meer zon dan andere. Zoals sommige mensen vinden het fijn om in de zon te bakken, zoeken anderen liever de schaduw van een terras. Zo is het met planten net zo. Een bosrand bevat allerlei soorten microklimaten: hier wat zonniger, daar wat natter, ergens anders wat meer uit de wind. Een plant vindt dus gemakkelijk een plekje waar hij zich fijn voelt en andere planten niet in de weg zit. En al die verschillende planten trekken ook allemaal verschillende dieren, vogels, insecten, kevers en ander bodemleven aan.

Een bosrand is dus een plek met veel verschillende planten, dieren en bodemleven. Die rijkdom willen we ook in een voedselbos.

Want variatie heeft voordelen. Planten hebben vijanden zoals rupsen, insecten en sommige schimmels en bacteriën. Deze eten de plant op of maken de plant ziek. Planten hebben ook vrienden. Goedaardige schimmels, gisten en bacteriën beschermen de plant of leveren hem voeding. Vogels eten rupsen en insecten. De vijanden van de vijand zijn voor een plant vaak vrienden. Elke plantensoort heeft zijn eigen vijanden en vrienden.

Kijk naar velden waar maar één soort plant groeit, zoals mais of graan. Dit is een luilekkerland voor de vijanden van die ene plant. Het enige wat ze hoeven te doen is eten en zich vermenigvuldigen. Als de planten niet genoeg vrienden hebben, is in een mum van tijd is de hele oogst opgegeten of aangetast. We noemen dit een plaag. Boeren helpen hun planten door vergif te spuiten. Helaas verzwakken ze hiermee vaak ook de vrienden van de plant. Jaar na jaar komen er zo minder natuurlijke vrienden van een plant. Boeren moeten dus jaar na jaar meer of sterker vergif gebruiken om hun planten te helpen. In een voedselbos proberen we juist de natuurlijke vrienden van planten te versterken. Die houden de vijanden van de planten onder controle. Zo maken we een natuurlijk evenwicht.

Hoe ontwerp je een voedselbos? We beginnen met observeren: kijken, luisteren en voelen. De omgeving leren kennen. De aanwezige planten vertellen vaak al welke omstandigheden er zijn. Brandnetel groeit bijvoorbeeld graag op voedingsrijke grond. Een wilg vertelt je dat zijn voeten vaak in het water staan.

Het observeren stopt niet. De seizoenen volgen elkaar op, bomen worden groot, het klimaat verandert. Veranderingen hebben gevolgen. Door na te denken over de gevolgen kun je er rekening mee houden in het ontwerp. Door een ontwerp uit te voeren leren we in de praktijk. We zien wat werkt en wat niet. Het meeste leren we van onze fouten. Een ontwerp is nooit af.

Onze groep bestaat uit drie tot vier vaste vrijwilligers. Samen ontwerpen en maken we het voedselbos. Op de locatie staan al verschillende fruitbomen, die verwerken we in het ontwerp. We krijgen hulp van de andere groepen op de Weverkeshof. De tuinploeg zorgt voor compost. De klusploeg geeft ons stammen, takken, bladeren en ander snoeisel. Het ontwerp is in grote lijnen af. De details vullen we de komende tijd verder in. We zijn ook al begonnen op de locatie zelf. Kom een keer kijken.